شهرستان وَرامین یکی از شهرستان‌های استان تهران است. مرکز آن شهر ورامین است که در ۳۵ کیلومتری جنوب شرقی شهر تهران واقع شده‌است. شهرستان ورامین از شمال شرق به شهرستان‌های پیشوا و پاکدشت، از شمال غرب به شهرستان قرچک، از غرب به شهرستان ری، از جنوب به استان قم و از جنوب شرق و شرق به استان سمنان محدود شده‌است.
شهرستان ورامین در سال ۱۳۵۴ در محدود استان تهران تشکیل شد. سه شهرستان پاکدشت، پیشوا و قرچک به ترتیب در سال‌های ۱۳۷۶، ۱۳۸۹ و ۱۳۹۱ از شهرستان ورامین منتزع شدند.[۱][۲][۳]
جغرافیای ورامین[ویرایش]
شهرستان ورامین در جلگه صاف حاصل خیز واقع شده و از جنوب به دریاچه نمک و از مغرب به حسن‌آباد قم و از شمال به شهرستان پاکدشت و از مشرق به گرمسار (خوار سابق) محدود است.
فرونشست زمین[ویرایش]
فرونشست زمین در منطقه ورامین با سالانه میانگین ۳۶ سانتیمتر در سال، رتبهٔ نخست فرونشست زمین در جهان است. علت این فرونشست، برداشت بی‌رویه آب توصیف شده‌است. این فرونشست که در گذشته پدیدهٔ نادری بوده امروزه به شکل شکاف‌هایی در سطح زمین‌های کشاورزی شهرستان ورامین، پیشوا و قرچک دیده می‌شود.[۴]
در طول زمان مهاجران زیادی به منطقه ورامین جذب شده‌اند که برخی از این مهاجران به دلیل‌های سیاسی کوچانده شده و برخی خود به این منطقه کوچیده‌اند. این مردمان با قومیت‌های مختلف همگی مردمان بومی منطقه محسوب می‌شوند که قبل از دوران معاصر به ورامین آمده‌اند.[۵][۶]
تاجیک‌ها مردمانی فارسی‌زبان هستند که ساکنان کاملاً بومی منطقه محسوب می‌شوند. نام تاجیک احتمالاً از آنجا که این منطقه در زمان ایلخانیان رونق داشته به جا مانده‌است. نام خانوادگی بیش تر این مردم همان تاجیک یا گاهی همراه با پسوند است. تیره‌های دیگر فارسی‌زبان در این منطقه وجود دارد که تاجیک نامیده نمی‌شوند ولی احتمالاً با تاجیک‌ها هم ریشه‌اند؛ مانند میش مست، فرجی، میری و…[۵][۶]
- همچنین مقالهٔ هداوند را ببینید.
یکی از بزرگترین اقوام ساکن در ورامین لرها هستند که به دو گروه هداوند و بختیاری تقسیم می‌شوند. در بارهٔ آمدن لرها به این منطقه روایت‌های زیادی وجود دارد در بارهٔ هداوندها گفته می‌شود که گروهی در زمان شاه عباس و گروهی در زمان کریم خان زند که خود لر بود به این منطقه کوچانده شده‌اند و در بارهٔ بختیاری‌ها گفته می‌شود که از چهار محال و بختیاری به ورامین آمده‌اند. شغل لرها به صورت سنتی دامپروری و کشاورزی است.[۵][۶]
- همچنین مقالهٔ شاهسون را ببینید.
گروه بزرگ دیگر ساکن ورامین مردمان ترک‌زبان هستند که از طایفه‌های مختلفی تشکیل گردیده‌اند ه این منطقه آمده‌اند. گروهی از آن‌ها قاجار هستند که در دوره کریم خان زند به این منطقه آمده‌اند، گویا ساکنان قفقاز بوده‌اند؛ و بقیه بیشتر در زمان قاجاریان که خود ترک بودندبه ورامین آمده‌اند شاهسونها و اصانلوها نیز در دورهٔ قاجار به این منطقه آمده‌اند وگروهی ازآنان از ورامین به شهرستان گرمسارنیزرفته اند. کنگرلوها نیز در دوران جنگ ایران و روسیه از ایروان، گروهی از نفرها و قشقاییها در دورهٔ مشروطه از منطقهٔ فارس و کارخانه یوسفی احتمالاً از زنجان یا کرمانشاه به این منطقه آمده‌اند. گروهی دیگر به نام خلج وجود دارد که به ترکی خلجی تکلم می‌نمایند و به این منطقه کوچ کرده‌اند.
این طایفه عمدتاً از دشت مغان به دشت ورامین کوچانده شده‌اند. در شهرستان ورامین پراکندگی این طایفه عمدتاً در جنوب دشت ورامین یا در شمال دشت ورامین (روستای شوش آباد) سکونت دارند.
- همچنین مقالهٔ الیکایی (طایفه) را ببینید.
الیکاییها از مازندران به منطقه خوار (گرمسار امروزی) و ورامین کوچیده‌اند و زبان امروزیشان به تبری شباهت زیادی دارد و بیشترالیکائی‌ها (علی کایی)های ورامین در روستاهای بهنام سوخته ورامین و تیره‌های بیشتری از آنان نیز در گرمسار سکونت یافته‌اند و جمعیت زیادی نیز دارند.[۷]
این گروه شامل ایل پازوکی است که از کردستان ترکیه آمده‌اند و بیشتر در شمال ورامین شهرستان پاکدشت ساکنند نام قسمتی از منطقهٔ ورامین به نام بهنام پازوکی خوانده می‌شود، تیره‌های دیگر کرد زبان دیگری با نام‌هایی مانند کردبچه وجود دارند. بوربورها و لِرنی‌ها نیز کرد کرمانشاه هستند.[۵][۶]
جمعیت قابل توجهی از عرب‌ها در دورهٔ قاجار به ورامین آمده‌اند به طوری که به قسمتی از جنوب ورامین بهنام عرب می‌گویند، چند روستا نیز با پسوند عرب وجود دارد. بزرگترین گروه آنان کتی یا کوتی هستند که از نجد عمان در دورهٔ ناصرالدین شاه آمده‌اند و به زبان عربی با وامواژه‌هایی از فارسی، ترکی و لری سخن می‌گویند. گروه دیگر عرب میش مست هستند که در صدر اسلام به خراسان و سپس در دورهٔ قاجار به ورامین آمده‌اند. گروه دیگری با نام کله کو وجود دارد که به زبانی شبیه عربی سخن می‌گویند ولی اطلاعات دیگری در دست نیست.[۵][۶]
بلوچ‌ها و ترکمن‌ها[ویرایش]
این دو گروه از نواحی مرزی توسط رضا شاه برای دلایل سیاسی به منطقه آورده شده‌اند.[۵][۶]
- شیرکوند، نادر. ورامین بهشت گردشگران. ورامین: فراگفت، ۱۳۸۹.
- تناولی، پرویز. دستبافت‌های روستایی و عشایری ورامین. تهران: انشارات یساولی، ۱۳۸۰.
- شاه حسینی، علیرضا. گویش الیکایی سمنان: انتشارات بوستان اندیشه، ۱۳۸۴
:: موضوعات مرتبط:
تهران ,
,
:: برچسب‌ها:
ورامین ,
عضو شوید
عضویت سریع
آمار مطالب
آمار بازدید
